Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Święto Zmarłych to wyjątkowy dzień w naszej kulturze i tradycji. 

Wspominamy tych, co odeszli, wracamy pamięcią do roli, jaką pełnili w naszym życiu, ale także w życiu naszej społeczności, instytucji czy państwa. Oddajemy hołd i szacunek ich dokonaniom. 

Z tej okazji, pozwolę sobie przywrócić pamięć o trzech wybitnych polskich Ombudsmanach, którzy nas już opuścili, ale ich dzieło pozostaje z nami do dzisiaj i wpisuje się w chwalebną historię instytucji Rzecznika Praw Obywatelskich. 

Tadeusz Zieliński (1926 - 2003), Rzecznik Praw Obywatelskich II kadencji

20 lat temu odszedł na wieczną wartę profesor Tadeusz Zieliński, Rzecznik Praw Obywatelskich II kadencji w latach 1992 – 1996. 

Bez wątpienia jeden z najbardziej cenionych, nie tylko w świecie nauki, specjalistów w zakresie prawa pracy, prawa związkowego i ubezpieczeń społecznych. Znakomity negocjator, polityk, społecznik. 

Był uczestnikiem obrad Okrągłego Stołu, senatorem, ministrem pracy i polityki socjalnej. Jednym z tych „ojców” polskiej transformacji ustrojowej, dzięki którym nasze społeczeństwo i nasze państwo zbudowało nowoczesne prawo pracy oraz opartą na solidaryzmie politykę społeczną.

Legendarna już pracowitość i zaangażowanie profesora Tadeusza Zielińskiego spowodowały, że wniósł on wielki wkład w rozwój i umocnienie wolności i praw człowieka w Polsce.

Janusz Kochanowski (1940 - 2010), Rzecznik Praw Obywatelskich V kadencji

13 lat temu w katastrofie Smoleńskiej zginął doktor Janusz Kochanowski, Rzecznik Praw Obywatelskich V kadencji w latach 2006 - 2010. Człowiek o bogatej osobowości, nadzwyczaj kreatywny i odważny, wybitny propaństwowiec.

W jego dorobku pozostają liczne inicjatywy służące naprawie Rzeczypospolitej i umocnieniu autorytetu instytucji Ombudsmana. 

Jego ważną pasją było szukanie dialogu, nawet w zdawałoby się beznadziejnych sytuacjach. Podejmował próby znalezienia porozumienia w silnie podzielonych od lat środowiskach prawniczych czy dziennikarskich. 

Zginął „na służbie”, udając się na miejsce kaźni polskich oficerów w Katyniu, ale nawet w tym wypadku miał pomysł na wspólną edukację historyczną młodych Polaków i Rosjan. 

Jemu zawdzięczamy narodziny Nagrody im. Pawła Włodkowica i Odznaki Honorowej "Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka". 

Doktor Janusz Kochanowski pozostaje dla nas ważnym autorytetem i wzorem do naśladowania w tym, jak mądrze rozwijać i umacniać państwo, a jednocześnie stale podnosić standardy ochrony ludzkiej godności i praw obywateli. Jak strzec w naszej Ojczyźnie dobra wspólnego.

Adam Zieliński (1931 - 2022), Rzecznik Praw Obywatelskich III kadencji

Niemal dokładnie rok temu pożegnaliśmy profesora Adama Zielińskiego, Rzecznika Praw Obywatelskich III kadencji w latach 1996 – 2000. Jednego z najwybitniejszych polskich prawników i naukowców, specjalistów w zakresie prawa cywilnego i prawa administracyjnego. 

Był niezwykle zasłużonym działaczem państwowym, posłem, prezesem Naczelnego Sądu Administracyjnego. Uczestniczył we wszystkich ważnych procesach dojrzewania naszej młodej demokracji i państwa prawnego. 

Zapamiętaliśmy go także jako niestrudzonego popularyzatora praw człowieka oraz cenionego i lubianego nauczyciela akademickiego, wychowawcę wielu pokoleń prawników. 

Rzecznikiem Praw Obywatelskich profesor Adam Zieliński czuł się do końca swoich dni, często nas odwiedzał, doradzał, uczestniczył w seminariach. Bardzo nam go brakuje. Wkrótce opublikujemy specjalną Księgę Pamiątkową o jego imponującym dorobku naukowym i społecznym.

Pamięć o dorobku i zasługach zmarłych Rzeczników pozostanie z nami trwale

Kiedy wspomina się tak wielkie i niezwykłe postacie, trudno się oprzeć refleksji, że prawa człowieka miały w Polsce szczególne szczęście do ludzi. Od początku zajmowali się nimi najwybitniejsi przedstawiciele prawniczego świata. Ludzie nauki, profesjonaliści, ale przy tym osoby pełne pasji, osobiście silnie zaangażowane w ochronę ludzkiej godności. 

Ta uwaga odnosi się oczywiście nie tylko do Ombudsmanów. To są cechy całego zespołu ludzi zatrudnionych w minionym 35-leciu w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich. 

Autorytet i siła tego urzędu brała się zawsze z wysokich kwalifikacji i niezwykłego zaangażowania pracowników w służenie obywatelom. Wielu, bardzo wielu z nich już dzisiaj z nami nie ma. Wspominamy ich w Święto Zmarłych z najwyższą czcią i szacunkiem. 

Ich rodzinom i najbliższym chcemy powiedzieć, że jesteśmy dumni i ogromnie wdzięczni za wszystko to, co pozostawili po sobie działając na rzecz praw człowieka. Pamięć o ich dorobku i zasługach pozostanie z nami trwale, jako istotna część duchowej spuścizny i tradycji naszej instytucji. To są osoby, które nigdy nie przestaną być dla nas ważne.

* * *

2 listopada 2023 r. pełnomocniczka terenowa RPO w Katowicach Aleksandra Wentkowska złożyła wieniec na grobie dr. Janusza Kochanowskiego na Cmentarzu Kule w Częstochowie.