Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Oskarżonego skazano, ale sąd nie ustalił, które z 88 spośród 89 zarzucanych mu czynów popełnił przed ukończeniem, a które po ukończeniu 17. roku życia
• Rzutowało to na jego odpowiedzialność karną i wpłynęło na ocenę stopnia szkodliwości społecznej czynu - co z kolei miało przełożenie na wymiar kary
• W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich takie rażące naruszenie prawa przez sąd miało istotny wpływ na treść orzeczenia

Rzecznik składa zatem kasację na korzyść skazanego. Nie chodzi tu o kwestię  jego winy, ale o fakt, że został osądzony z naruszeniem przepisów.

Marcin Wiącek wnosi, by Sąd Najwyższy uchylił wyrok w zaskarżonej części i zwrócił sprawę sądowi do ponownego rozpoznania.

Historia sprawy

Mężczyznę oskarżono o liczne kradzieże i posiadanie narkotyków. Uwzględniając jego wniosek o wydanie wyroku skazującego bez postępowania dowodowego, Sąd Rejonowy skazał go w 2004 r. na karę łączną 2 lat pozbawienia wolności w zawieszeniu na 5 lat oraz grzywnę. Wyrok uprawomocnił się.

W 2006 r. ten sam sąd ponownie skazał tego mężczyznę za przestępstwo z art. 62 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii na 6 miesięcy pozbawienia wolności. Wykonanie  kary warunkowo zawieszono na 5 lat tytułem próby.

Wtedy sąd zarządził wykonanie poprzedniej kary orzeczonej w 2004 r.

Wniosek kasacji RPO

Rzecznik zaskarżył wyrok Sądu Rejonowego z 2004 r. w części, w jakiej uznano za możliwe wyrokowanie bez przeprowadzenia postępowania dowodowego w zakresie części czynów zarzucanych oskarżonemu.

Wyrokowi temu zarzucił rażące i mające istotny wpływ na jego treść naruszenie przepisów prawa procesowego, to jest art. 387 § 2 k.p.k.  Polegało to na uznaniu, że istnieją podstawy do uwzględnienia wniosku o wydanie wyroku skazującego i w efekcie uznanie oskarżonego za winnego czynów opisanych w punktach od 2 do 89 - bez przeprowadzania postępowania dowodowego. Tymczasem dokumenty z akt sprawy powinny były doprowadzić sąd do wątpliwości, czy część czynów została popełniona przed ukończeniem przez niego 17 lat. To miało zaś istotny wpływ na treść  orzeczenia. 

Argumentacja kasacji 

Orzeczenie z 2004 r. nie może się ostać, ponieważ zapadło z mającym istotny wpływ na jego treść, rażącym naruszeniem prawa. Zgodnie bowiem z art. 387 § 2 k.p.k. sąd może uwzględnić wniosek o wydanie wyroku skazującego, gdy okoliczności popełnienia przestępstwa i wina nie budzą wątpliwości. Chodzi tu o wszystkie okoliczności, które mają znaczenie dla odpowiedzialności, a więc także o właściwą ocenę prawną czynu. Stwierdzenie jakichkolwiek wątpliwości co do tej ostatniej kwestii powinno powodować nieuwzględnienie wniosku oskarżonego i przeprowadzenie postępowania dowodowego. 

Tymczasem z materiałów sprawy nie wynika, kiedy dokładnie skazany popełnił 88 z 89 zarzucanych mu czynów.  Sąd w wyroku wskazał, że doszło do nich nie wcześniej niż w 1999 r. i nie później niż 19 marca 2004 r. Podsądny urodził się 11 maja 1984 r., a zatem 17 lat ukończył 11 maja 2001 r. Mógł on odpowiadać za czyny popełnione po ukończeniu 17. roku życia, ale nie ustalono, które z 88 czynów z art. 278 § 1 k.k. w związku z art. 91 § 1 k.k.  popełnił przed ukończeniem, a które po ukończeniu 17. roku życia. 

Okoliczności czynów nie zostały zatem wyjaśnione, a rzutowały one na odpowiedzialność karną. Brak rozgraniczenia, które z nich popełnił przed ukończeniem 17. roku życia, wpłynął na ocenę stopnia szkodliwości społecznej czynu. To miało zaś przełożenie na wymiar kary, co uzasadnia tezę, że rażące naruszenie prawa miało istotny wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia.

Dlatego nie można stwierdzić, że w tej sprawie okoliczności popełnienia przestępstw nie budziły wątpliwości. To zaś powinno oznaczać odmowę uwzględnienia przez sąd wniosku oskarżonego złożonego w trybie art. 387 § 1 k.p.k. i przeprowadzenie postępowania dowodowego.

II.511.295.2021