Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich objął Honorowym Patronatem Ogólnopolską Konferencję Naukową „Przeobrażenia współczesnej rodziny – potrzeby prawne i uwarunkowania społeczne”, która odbędzie się 8 marca 2024 roku online. Organizatorem wydarzenia jest Katedra Prawa Cywilnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Rodzina od zarania dziejów stanowi fundament społeczeństwa. Jednocześnie na przestrzeni wieków – z uwagi na zmieniającą się rzeczywistość społeczną, gospodarczą, kulturową a także polityczną – następowały nieuchronne zmiany zarówno modelu, jak i funkcji rodziny. 

Uczestnicy konferencji będą zastanawiać się nad potrzebnymi zmianami w prawie w związku ze zjawiskami takimi jak:

• industrializacja, 
• urbanizacja, 
• migracje społeczne, 
• wzrost indywidualizmu i wolności osobistej członków rodziny, 
• osłabienie więzi i spójności rodzin, 
• liberalizacja poglądów dotyczących m.in. pracy zawodowej kobiet-mężatek oraz pozamałżeńskich relacji seksualnych, 
• dynamiczny rozwój nauki i oświaty, 
• osłabienie podziału ról w rodzinie, 
• znaczący wzrost liczby rozwodów, 
• rosnąca liczba niemałżeńskich form życia razem, 
• przejmowanie klasycznych funkcji rodziny przez rozmaite jednostki wyspecjalizowane (żłobki, przedszkola, domy spokojnej starości, domy pomocy społecznej).

Zdaniem organizatorów należy ponownie przemyśleć wiele prawnych uregulowań, m.in.: 

• krąg spadkobierców ustawowych, 
• zakres podmiotowy obowiązku alimentacyjnego, 
• przyczyny niegodności dziedziczenia, 
• niegodność alimentacji, 
• ratio legis instytucji zachowku (w tym w szczególności tzw. „zachowku uprzywilejowanego”), 
• charakter związku małżeńskiego (status czy kontrakt), 
• potrzeba ochrony osób żyjących w związkach nieformalnych, 
• uzasadnienie instytucji ubezwłasnowolnienia.