Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Z pomocy państwa dla przedsiębiorców nie mogą skorzystać ci, którzy nie zaktualizowali kodu Polskiej Klasyfikacji Działalności
• Narusza to konstytucyjne prawo do równego traktowania przez władze w kontekście pomocy dla przedsiębiorców

Rzecznik Praw Obywatelskich prosi wiceprezesa Rady Ministrów, ministra rozwoju, pracy i technologii Jarosława Gowina o ustosunkowanie się do problemu oraz o informację, czy planuje się, a jeśli tak, to w jakim zakresie, poszerzenie katalogu branż, w szczególności poprzez uwzględnienie nowych PKD, które umożliwią przedsiębiorcom skorzystanie ze wsparcia państwa.

RPO z zadowoleniem przyjął rozporządzenie Rady Ministrów z 19 stycznia 2021 r. w sprawie wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19. Regulacja ta rozszerza pomoc na kolejne branże przedsiębiorców.

Niemniej jednak do Biura RPO cały czas wpływają skargi przedsiębiorców, których kody działalności Polskiej Klasyfikacji Działalności zostały pominięte zarówno w tzw. Tarczy 6.0 jak i w tym rozporządzeniu.

Chodzi zwłaszcza o przedsiębiorców, którzy są najemcami lokali w galeriach handlowych, a ich działalność gospodarcza jest wpisana w PKD jako kod - 47.19z (sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach).

Inne kody, które pojawiają się w skargach to:

• sprzedaż detaliczna zegarków, zegarów i biżuterii prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach - 47.77,
• pozostała sprzedaż detaliczna prowadzona poza siecią sklepową, straganami i targowiskami – 47.99,
• działalność maklerska związana z rynkiem papierów wartościowych i towarów giełdowych, w szczególności punkty wymiany walut – 66.12 z,
• sprzedaż detaliczna wyrobów tekstylnych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach – 47.51,
• pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania – 70.22,
• sprzedaż detaliczna sprzętu sportowego – 47.64z,
• sprzedaż detaliczna kwiatów, roślin, nasion, nawozów, żywych zwierząt domowych, karmy dla zwierząt domowych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach - 47.76,
• naprawa zegarków, zegarów i biżuterii - 95.25z.

Na podstawie skarg obywateli można wyodrębnić jeszcze jedną grupę wykluczoną z programów pomocowych. Chodzi o osoby zatrudnione na umowy cywilnoprawne, zwłaszcza o instruktorów fitness współpracujących z klubami fitness.

RPO zwraca uwagę, że na wsparcie zarówno z Tarczy 6.0, jak i z nowego rozporządzenia mogą liczyć wyłącznie przedsiębiorcy z odpowiednim kodem wiodącym.

W Tarczy 6.0 znalazły się zapisy wskazujące na fakt, że ocena przeważającej działalności będzie dokonywana na podstawie wpisu w rejestrze REGON na 30 września 2020 r. Natomiast w rozporządzeniu z  19 stycznia 2021 r., oceny spełnienia warunku przyznania świadczenia, w zakresie oznaczenia prowadzonej działalności gospodarczej według PKD, dokonuje się na podstawie danych REGON w brzmieniu na 30 listopada 2020 r.

Tak skonstruowane przepisy sprawiają, że z pomocy będą wykluczeni liczni przedsiębiorcy, którzy nie dokonali aktualizacji PKD.

W ocenie RPO zarówno Tarcza 6.0, jak i  rozporządzenie, naruszają konstytucyjne prawo do równego traktowania przez organy władzy publicznej, wynikające z art. 32 Konstytucji. Jest to sprzeczne zwłaszcza z zasadą niedyskryminacji w zakresie przysługujących praw, w tym przypadku - do równego traktowania w kontekście pomocy udzielanej przez państwo przedsiębiorcom.

Składki na ubezpieczenia i "postojowe" 

Ponadto RPO oddzielnie wystąpił do MRPiT o rozważenie zmiany przepisów uprawniających do uzyskania zwolnienia z obowiązku opłacania należnych składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych za okres od 1 lipca 2020 r. do 30 września 2020 r. oraz dodatkowego świadczenia postojowego (wprowadzonych Tarczą antykryzysową 5.0 z 17 września 2020 r.).

Chodzi o umożliwienie ubiegania się o pomoc przez płatników lub osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, faktycznie wykonujące działalność określoną kodami Polskiej Klasyfikacji Działalności, o których mowa w art. 31zo ust. 8 i 9 oraz 15zs1 ust. 1 specustawy covidowej z 2 marca 2020 r.

W skargach do Rzecznika wskazuje się na niekorzystną sytuację podmiotów liczących na skorzystanie z instrumentów Tarczą 5.0, którzy nie dokonali w terminie zmiany w bazie CEIDG lub rejestrze przedsiębiorców KRS przedmiotu prowadzonej działalności gospodarczej. Warunkiem tych świadczeń jest prowadzenie działalności gospodarczej oznaczonej jednym z kodów PKD na dzień złożenia wniosku lub 30 września 2020 r.

W Tarczy 5.0 nie wprowadzono przepisu doprecyzowującego sposób i moment badania spełnienia warunku prowadzonej działalności gospodarczej wg określonej kodu PKD.

Dlatego RPO zwraca się o rozważanie wprowadzenia przepisów doprecyzowujących sposób badania przez organy rentowe na dzień złożenia wniosku warunków uzyskania tych świadczeń.

V.7108.96.2021, III.7040.4.2021