Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Strażnicy miejscy są obligatoryjnie zawieszani w czynnościach, gdy proces karny w związku z ich działaniami wytoczy im prywatna osoba
• Taki przepis może w praktyce zostać niewłaściwie wykorzystany, np. w celu odsunięcia „niewygodnych” strażników od pracy – wskazuje RPO
• Dlatego należałoby rozważyć możliwość fakultatywnego zawieszania strażnika w takiej sytuacji – tak, jak w przypadku policjantów

Strażnicy miejscy skarżą się Rzecznikowi Praw Obywatelskich, że przepisy przewidują obligatoryjne zawieszanie w czynnościach funkcjonariusza, przeciwko któremu osoba prywatna wniosła do sądu tzw. subsydiarny akt oskarżenia (co jest możliwe, gdy prokuratura odmówi wszczęcia śledztwa w danej sprawie).

Zgodnie z ustawą o strażach gminnych, strażnika zawiesza się w pełnieniu obowiązków w razie wszczęcia przeciwko niemu postępowania karnego w sprawie o ścigane z oskarżenia publicznego i popełnione umyślnie przestępstwo lub przestępstwo skarbowe – na czas nie dłuższy niż 3 miesiące. W przypadku powtórnego postanowienia o odmowie wszczęcia lub o umorzeniu postępowania przez prokuraturę, pokrzywdzony może wnieść subsydiarny akt oskarżenia do sądu. A to oznacza konieczność zawieszenia strażnika w czynnościach.

Przepis ten może w praktyce zostać niewłaściwie wykorzystany, np. w celu odsunięcia „niewygodnych” strażników od pracy. A ponadto zawieszenie oznacza dolegliwość finansową (dostaje wtedy 50% wynagrodzenia).

Dlatego należałoby rozważyć możliwość fakultatywnego zawieszenia strażnika w czynnościach służbowych.

W 2010 r. RPO zwrócił się do ówczesnego Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w kwestii obligatoryjnego zawieszania w czynnościach policjantów w przypadku wniesienia przez pokrzywdzonego subsydiarnego aktu oskarżenia. 9 października 2014 r. do ustawy o Policji dodano przepis, pozwalający na fakultatywne zawieszenie w takich okolicznościach.

Rzecznik w 2015 r. wystąpił do Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w sprawie obligatoryjnego zawieszania w czynnościach funkcjonariuszy Centralnego Biura Antykorupcyjnego - z prośbą o inicjatywę ustawodawczą w celu zmiany regulacji nakazujących obligatoryjne zawieszanie w czynnościach funkcjonariuszy pozostałych służb mundurowych w przypadku wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia.

Mimo zapewnienia wiceprezesa Rządowego Centrum Legislacji o przygotowaniu projektu ustawy wprowadzającej  takie fakultatywne zawieszenie – dotychczas przepisów nie zmieniono.

Adam Bodnar zwrócił się do zatem ministra spraw wewnętrznych i administracji, koordynatora służb specjalnych Mariusza Kamińskiego o podjęcie odpowiedniej inicjatywy ustawodawczej.

WZF.7043.87.2019