Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Urząd Rzecznika jest szczególnie umocowany – może interweniować i występować w konkretnych sprawach, ale może też wskazywać na problemy i zabiegać o zmiany systemowe. Dlatego tak ważne jest zrozumienie problemów ludzi i dobre merytoryczne ich przedstawienie – wyjaśnił na początek Adam Bodnar zebranym w Centrum Obywatelskim na Stadionie Miejskim („Wisły”). - Proszę zatem o zgłaszanie takich problemów.

Na spotkanie przyszło prawie 30 osób.

Reforma oświaty i prawa dzieci

O zasadności zmian proponowanych przez rząd można rozmawiać. Ale ważne jest to, że władze zupełnie zignorowały prawa dzieci – dwóch roczników: obecnych szóstoklasistów i pierwszej klasy gimnazjum. Pani minister edukacji mówi o tym, że „dojdzie do kumulacji roczników”. To po prostu oznacza, że dzieci te będą miały o połowę mniejszą szansę na dostanie się do wymarzonych szkół. Co możemy zrobić? Jak może nam pomóc Rzecznik? Nawet jeśli zdołamy złożyć skargę konstytucyjną, nawet jeśli Trybunał będzie pracował, to i tak rozstrzygnięcie nastąpi za późno dla naszych dzieci.

- Problem dyskryminacji to zadanie dla RPO. Rzecznik może zwrócić uwagę już na etapie prac legislacyjnych, bo jednak dobrze umotywowane argumenty mogą się przydać.

Skarga konstytucyjna w tym przypadku to jednak zła droga - indywidualna skarga konstytucyjna możliwa jest dopiero po tym, kiedy zapadnie ostateczne orzeczenie sądowe. A do tzw. wniosku abstrakcyjnego, czyli takiego, który nie wynika z konkretnej sprawy w sądzie, prawo ma m.in. Rzecznik Praw Obywatelskich. Dlatego warto się zwracać do Rzecznika – tłumaczył Adam Bodnar.

Opieka zastępcza nad dziećmi

Osoby zajmujące się dziećmi narażone są na bardzo przykre relacje z rodzicami biologicznymi. Dzieci nie są zabierane z domów w radosnych okolicznościach, stąd agresja i konflikty. Tymczasem rodzicom zastępczym (osobom, których praca ma przecież status zawodu) nie przysługuje status funkcjonariusza publicznego, ich dane nie są w aktach w żaden sposób chronione i każdy ma do nich dostęp.

Dostęp do leków

Rzecznik wygrał właśnie sprawę o refundację leków sprowadzanych dla chorych na choroby rzadkie. Ale sprawa trwała długo. Czy nie da się po prostu zmienić odpowiednio prawa, by nie było takiej mitręgi?

- Mamy duże szanse na zmianę przepisów. Ale niezależnie od tego RPO stara się doprowadzić do zmiany orzecznictwa. Jeśli Rzecznikowi uda się wygrać kilka takich spraw, to NSA może podjąć uchwałę rozstrzygającą to zagadnienie prawne. Sprawa będzie pilnie monitorowana przez RPO.

Adam Bodnar zwrócił tu uwagę na znaczenie dla praw obywatelskich właśnie ogłoszonych Rekomendacji Komitetu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych ONZ dotyczących Polski. One są dla naszego kraju wiążące, a mało kto o tym wie, media temat zdają się ignorować.

• Kolejny problem - jak leczyć gruźlicę lekooporną, która może się łatwo rozprzestrzeniać, a chorzy nie chcą się poddawać reżimowi leczenia? 1/3 ludzi na świecie jest zarażona prątkiem gruźlicy... Osoby chorujące na gruźlicę to nie są tylko ludzie z marginesu.
• Problemy chorych na boreliozę. Lekarze pierwszego kontaktu nie mogą tej choroby leczyć, a do specjalistów są kolejki (bo też specjalistów od chorób zakaźnych bardzo w Polsce brakuje). Do tego standardowa terapia fundowana w ramach NFZ jest w opinii lekarzy za krótka. W efekcie ludzie muszą leczyć się prywatnie.

Prawa osób z niepełnosprawnościami

Ważne są działania na rzecz osób z niepełnosprawnością, Rzecznik apeluje o ratyfikację protokołu fakultatywnego do Konwencji, tymczasem w polskiej szkole na lekcjach WOS nie uczy się o prawach osób z niepełnosprawnością ani o tej konwencji.

Adam Bodnar: Dobry pomysł, zapytamy się o to.

• Po raz kolejny na spotkaniach regionalnych pojawił się problem opiekunów osób z niepełnosprawnościami, które - aby otrzymywać skromny zasiłek - nie mogą podejmować żadnej działalności zarobkowej.
• Koperty dla osób z niepełnosprawnością malowane wzdłuż osi jezdni. Przepisy są sprzeczne – w jednym miejscu jest 5 m, a w drugim – 6 m. W Krakowie koperty są na ogół 5-metrowe, choć na specjalny wniosek mogą być większe. Tymczasem samochody często mają 5 m długości i wtedy nie da się zaparkować.
• Problem wsparcia dla dorosłych osób z niepełnosprawnością, które „znikają” z systemu pomocy, kiedy osiągają pełnoletność.

Relacje organizacji pozarządowych z samorządem i z państwem

• W jaki sposób organizować programy wsparcia dla młodych ludzi w Krakowie, skoro aż 200 tys. z nich jest przyjezdnych - więc samorząd nie przyjmuje obowiązku wspierania ich?
• Problem z KRS, Krajowym Rejestrem Sądowym – czyli trudności w relacji z administracją. Nie wiadomo, co stanie z wnioskiem, jak zostaną zinterpretowane przepisy, kto może reprezentować organizację zdaniem władz itd. Zebrani twierdzą, że sytuacja w Krakowie jest szczególnie trudna dla organizacji.

- Rzecznikowi bardzo trudno zanalizować problem, jeśli nie dostaje skarg od ludzi. A tych skarg jest mało. Stąd apel do Państwa o przekazywanie takich informacji – mówił Dariusz Supeł z Centrum Projektów Społecznych BRPO.