Biuletyn Informacji Publicznej RPO
Prokurator Generalny w sprawie zasad umieszczania osób ubezwłasnowolnionych w domach pomocy społecznej (DPS)
Data:
W listopadzie ubiegłego roku Rzecznik Praw Obywatelskich złożył do Trybunału Konstytucyjnego wniosek w sprawie zasad umieszczania osób ubezwłasnowolnionych w domach pomocy społecznej.
Chodzi o to, że osoba z niepełnosprawnością intelektualną lub psychiczną, w zastępstwie której działa jej opiekun prawny, nie ma możliwości kwestionowania orzeczenia sądu opiekuńczego wyrażającego zgodę na umieszczenie jej w domu pomocy społecznej. Ponadto w razie zmiany okoliczności faktycznych (poprawa stanu psychicznego, możliwość skorzystania z opieki innych osób) nie ma też możliwości wystąpienia do sądu o zmianę tego orzeczenia.
W toku toczącego się postępowania swoje stanowisko w sprawie przedstawił Prokurator Generalny, który częściowo podzielił opinię Rzecznika.
W ocenie Prokuratora kwestionowane przepisy naruszają zasadę przyrodzonej i niezbywalnej godności człowieka, a także konstytucyjne prawo dostępu do sądu oraz przepisy Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych. W pozostałym zakresie Prokurator wniósł o umorzenie postępowania oraz zwrócił się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o wydanie postanowienia sygnalizacyjnego w sprawie braku regulacji pozwalającej osobie całkowicie ubezwłasnowolnionej, która została przyjęta do domu pomocy społecznej za zgodą przedstawiciela ustawowego, na złożenie wniosku o zmianę orzeczenia zezwalającego na przyjęcie tej osoby do DPS.
Anna Błaszczak – dyrektor Zespołu ds. Równego Traktowania
Pomoc świadczoną w DPS-ach uważano do niedawna za najlepszą dla zapewnienia osobom ubezwłasnowolnionym wsparcia, wyżywienia i schronienia, ale wnioski kierowane do Rzecznika Praw Obywatelskich wskazują, że forma ta nie pozwala na uwzględnienie indywidualnych potrzeb osób z niepełnosprawnościami, ani zapewnienie im odpowiedniego wsparcia niezbędnego do pełnego włączenia w społeczeństwo.
Wskutek fizycznego oddzielenia od społeczności i rodzin zdolność oraz stopień przygotowania osób z niepełnosprawnością intelektualną lub psychiczną, przebywających w instytucjach pomocowych, do pełnego uczestnictwa w życiu lokalnej społeczności i całego społeczeństwa ulega poważnemu pogorszeniu. Co więcej, niektóre osoby z niepełnosprawnościami, które w drodze wyroku sądowego zostały ubezwłasnowolnione, przebywają w domach pomocy społecznej wbrew własnej woli - wyłącznie na podstawie decyzji opiekuna prawnego i bez możliwości dochodzenia swoich praw na drodze postępowania sądowego.
Oprócz oczywistego naruszenia fundamentalnych praw tych osób, obecne regulacje prawne oraz praktyka ich stosowania doprowadziły do dwóch negatywnych dla Polski wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, który uznał, że polskie instytucje państwowe naruszyły w tym zakresie standardy wynikające z Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.
Pomimo licznych interwencji ze strony Rzecznika Praw Obywatelskich, a także organizacji pozarządowych, wyroki te do chwili obecnej nie zostały przez Polskę wykonane.
Ważne linki:
Data:
Operator: Mariusz Masłowiecki - BIP
Data:
Operator: Mariusz Masłowiecki - BIP
Data:
Operator: Mariusz Masłowiecki - BIP
