Newsletter 22-28 listopada 2016
NAJWAŻNIEJSZE SPRAWY
Adam Bodnar o społeczeństwie obywatelskim
- Społeczeństwo obywatelskie nie potrzebuje Narodowego Centrum Społeczeństwa Obywatelskiego. Państwo ma tworzyć tylko ramy dla rozwijania się organizacji pozarządowych – mówił rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar w radiu TOK FM 23 listopada po tym, kiedy rząd ogłosił zamiar prac nad takim projektem [więcej].
Jak podkreślił Bodnar, część organizacji wykonuje zadania, które wymagają współpracy z państwem (samorządem, rządem), ale robi to w drodze konkursu, a instytucja, która je przekazuje, ma nie tylko prawo, ale i obowiązek kontrolować sposób wydawania tych środków publicznych. To działa – jak podkreślił Adam Bodnar - od lat bez jednej centralnej rządowej instytucji.
Zauważył, że w momencie, gdy wszystko zostanie poddane kontroli instytucji mającej siedzibę w Kancelarii Premiera, zrodzi to obawę o podporządkowanie polityczne. – Zachowujemy się, jakbyśmy odkrywali koło, tymczasem relacje między władzą wykonawczą a organizacjami pozarządowymi są znane na świecie – podkreślił. Przypomniał wydane niedawno przez OBWE wskazówki dotyczące korzystania z prawa zrzeszania się.
PRAWO
Uwagi RPO dotyczące kwestii prawnych związanych z problemem ekshumacji
- Ustawa nie może zamykać drogi sądowej w przypadku, gdy osoba bliska uważa, że zarządzenie przez prokuratora ekshumacji narusza kult osoby zmarłej. Konsekwencją odmiennego poglądu w tym zakresie byłaby utrata przez Konstytucję przymiotu najwyższego prawa Rzeczypospolitej Polskiej – podkreśla RPO w wywodzie prawnym dotyczącym praw rodzin ofiar katastrofy smoleńskiej. Te rodziny, których nie przekonują podane przez prokuraturę powody obecnych ekshumacji, próbują dochodzić swoich praw w sądzie. Argumenty RPO mogą być tam wykorzystane. [więcej].
Stanowisko RPO do sprawozdania rządu z wykonania ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży
W Polsce od jesieni toczy się debata na temat prawnych sposobów podejścia do kwestii aborcji. Zgodnie z ustawą z 1993 r. dopuszczającą terminację ciąży tylko w trzech wypadkach, rząd jest zobowiązany do corocznego sprawozdawania przed Sejmem po to, by identyfikować problemy i zwiększać szanse na realizacje celów przedstawionych w ustawie. W opinii Rzecznika, najpoważniejszy mankament tegorocznego Sprawozdania polega na tym, że nie ma w nim szczegółowych i adekwatnych informacji dotyczących dostępu do: edukacji seksualnej, antykoncepcji, poradnictwa i pomocy dla kobiet i rodzin, zaś podane statystyki nie zawierają żadnej analizy, brak jest także konkluzji i wniosków [więcej].
Przed posiedzeniem Senatu RPO ostrzega przed skutkami niewykonania wyroku TK w sprawie kwoty wolnej od podatku
W trakcie prac legislacyjnych w parlamencie nad ustawą podatkową RPO przypomniał, że przed rokiem Trybunał Konstytucyjny uznał przepisy o kwocie wolnej od podatku za niekonstytucyjne – nie uwzględniają one bowiem sytuacji osób w trudnej sytuacji materialnej. Te przepisy wygasają 30 listopada. Rząd chciał przedłużyć ich obowiązywanie o rok. RPO zwrócił uwagę, że w takim przypadku obywatele będą mieli prawo do dochodzenia swoich roszczeń przed sądami [więcej].
Trybunał w sprawie tzw. ustawy o bestiach
Trybunał Konstytucyjny uznał, że ustawa o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób, jest zgodna z Konstytucją. Tylko jeden z zaskarżonych przepisów, dotyczący zasięgania opinii psychiatrycznej i wskazany przez RPO, został uznany za niekonstytucyjny. Chodzi o to, że w przypadku procedury decydowania co 6 miesięcy o dalszym pobycie w Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym, przepis zawiera zbyt małe gwarancje, ponieważ przewiduje zasięgnięcie przez sąd wyłącznie opinii psychiatry, podczas gdy przy decydowaniu o umieszczeniu w Ośrodku sąd musi zasięgnąć opinii psychiatry, psychologa, seksuologa [więcej].
Trybunał w sprawie zakazu małżeństw
Trybunał Konstytucyjny uznał, że względny zakaz małżeński dla osób dotkniętych zaburzeniami psychotycznymi albo upośledzeniem umysłowym jest zgodny z Konstytucją [więcej].
Ministerstwo Środowiska pracuje nad wprowadzeniem przepisów antyodorowych – czyżby przełom po 10 latach starań Rzecznika?
W odpowiedzi na wystąpienie Rzecznika, Główny Inspektor Ochrony Środowiska poinformował, że w Ministerstwie Środowiska prowadzone są prace nad opracowaniem projektu ustawy o przeciwdziałaniu uciążliwości zapachowej [więcej].
Niewystarczająca ochrona prawna sygnalistów w służbach mundurowych
W Ministerstwie Sprawiedliwości rozważa się taką zmianę przepisów, która wzmocni tzw. sygnalistów. Dotyczą one jednak pracowników cywilnych. Rzecznik poprosił premiera o informacje, jak chronione będą prawa sygnalistów w służbach mundurowych [więcej].
Gdzie obywatel może się poskarżyć na bezczynność organów?
Rzecznik zwrócił się do przewodniczącego senackiej Komisji Praw Człowieka w sprawie braku kontroli sądowo-administracyjnej w zakresie bezczynności organów w postępowaniu skargowym [więcej].
O problemach lokatorów i eksmisjach w Warszawie
Adam Bodnar rozmawiał pracownikami i współpracownikami Kancelarii Sprawiedliwości Społecznej, która udziela w Warszawie porad prawnych i wsparcia socjalnego ludziom zagrożonym eksmisją, bezrobotnym, mającym kłopoty z płaceniem opłat za prąd, wodę oraz czynsz [więcej].
RÓWNE TRAKTOWANIE
Co dalej z Krajowym Programem Działań na Rzecz Równego Traktowania? Minister Adam Lipiński odpowiada RPO
- Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania nie podejmował i nie planuje podejmowania działań, których skutkiem byłoby uchylenie obowiązku opracowania Krajowego Programu Działań na Rzecz Równego Traktowania – napisał Adam Lipiński w odpowiedzi na wystąpienie RPO. Podkreślił, że program będzie kontynuowany w kolejnych latach [więcej].
16 dni działań przeciwko przemocy ze względu na płeć
25 listopada obchodziliśmy międzynarodowy dzień eliminacji przemocy wobec kobiet. Z tej okazji RPO wydał oświadczenie. Zastępczyni RPO rozmawiała na ten temat z edukatorami [więcej].
RPO W SPRAWACH OBYWATELI
Rzecznik w sprawie zwalnianych z pracy dziennikarzy Polskiego Radia
Stanowiska dostępne są tu: [więcej] [więcej].
Efekt pomocy RPO: Pani Joannie nie zostanie zabrana 5-miesięczna córeczka
Sąd wstrzymał egzekucję postanowienia. W sprawę niepełnosprawnej kobiety z Zielonej Góry zaangażował się w ubiegłym tygodniu Rzecznik Praw Obywatelskich [więcej].
Sprawa pana Tomasza. Senacka Komisja Praw Człowieka opowiedziała się za tym, by przywrócić prawo do renty powypadkowej osobom, które utraciły ją z powodu wyczerpania się sumy gwarancyjnej [więcej].
Listonosz nie może kontrolować, czy mamy sprzęt RTV
Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa potwierdziło wątpliwości RPO o braku podstaw prawnych do kontrolowania mieszkań [więcej].
Ochrona danych telekomunikacyjnych a uprawnienia Komisji Nadzoru Finansowego
Zaniepokojenie RPO wywołało m.in. uprawnienie Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego do żądania od podmiotu świadczącego usługi telekomunikacyjne informacji, stanowiących tajemnicę telekomunikacyjną [więcej].
KRONIKA
RPO na Human Dimension Seminar
Rzecznik praw obywatelskich wziął udział w seminarium OBWE na temat promowania efektywnych i zintegrowanych systemów sprawiedliwości oraz zapewnienia niezależności i wysokiej jakości systemów sądownictwa [więcej].
XII Krajowy Zjazd Adwokatury
Zastępca RPO Stanisław Trociuk wziął udział w XII Krajowym Zjeździe Adwokatury w Krakowie [więcej].
Wizyta Najwyżej Rady Sądownictwa Portugalii
Adam Bodnar gościł w siedzibie RPO delegację Najwyżej Rady Sądownictwa Portugalii na czele z wiceprzewodniczącym Rady dr. Mário Belo Morgando [więcej].
O niezależności ombudsmanów
Adam Bodnar wziął udział w spotkaniach ekspertów krajowych instytucji praw człowieka w regionie OBWE na temat wzmocnienia ich niezależności [więcej]. Spotkania trwały do 29 listopada [więcej].
Wizyta prawników i obrońców praw człowieka z Białorusi
RPO spotkał się z delegacją prawników i obrońców praw człowieka z Białorusi przebywających z wizytą studyjną w Polsce. Spotkanie odbyło się z inicjatywy Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka [więcej].
III Debata Regionalna Krajowego Mechanizmu Prewencji
- Chcemy rozmawiać o tym jak zapobiegać nieludzkiemu traktowaniu osób pozbawionych wolności, ale też o tym, jakie są dobre praktyki i jak sprawić, aby było ich jak najwięcej – mówił zastępca RPO Krzysztof Olkowicz otwierając III Debatę Regionalną Krajowego Mechanizmu Prewencji, która tym razem odbyła się w Lublinie [więcej].
Rzecznik Praw Obywatelskich objął Honorowym Patronatem:
- XIX edycję Ogólnopolskiej Olimpiady Wiedzy o Prawie [więcej],
- Seminarium pt.: „Edukacja Finansowa dla każdego” [więcej].
Uwaga!
Na stronie rpo.gov.pl dostępny jest kalendarz najbliższych spotkań z udziałem RPO oraz imprez i wydarzeń pod jego patronatem.
Informacje o działaniach RPO dotyczących obywateli są w zakładce „SPRAWY RPO”. Na interaktywnej mapie pokazujemy, gdzie interweniował RPO.