Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Czy kontrolerzy zareagowali na skargi uczniów straszonych np. obniżeniem stopnia z zachowania, jeśli wezmą udział w "Tęczowym piątku"?
• Jakie są zalecenia pokontrolne?
• Czy kuratoria kontrolują też działania innych organizacji pozarządowych, które wkraczają na teren szkoły?

Takie pytania Rzecznik Praw Obywatelskich zadał  Minister Edukacji Narodowej.

7 stycznia 2019 r. RPO dostał odpowiedź na pytania dotyczące kontroli szkół, które 26 października 2018 r. uczestniczyły w „Tęczowym piątku”. Celem akcji była promocja tolerancji i zapobieganie aktom przemocy wobec osób nieheteronormatywnych w środowisku szkolnym.

Z odpowiedzi wynikało, że kontrole kuratoriów były wywołane wnioskami rodziców, reagujących na akcję organizacji pozarządowych, na którą nie wyrazili zgody wobec swoich dzieci. Poza tym MEN podkreślał, że polska szkoła dba o standardy praw człowieka. Rzecznik odnotował to z satysfakcją, bo wartości, na jakie powołało się Ministerstwo, są kluczowe dla kształtowania charakterów i postaw młodych obywateli.

Rzecznik zauważa jednak, że na część postawionych pytań nie dostał odpowiedzi.

Ministerstwo powołało się na Prawo oświatowe a działania kuratorów w związku z „Tęczowym piątkiem” nazwało formą doraźnego nadzoru pedagogicznego, uregulowanego rozporządzeniem MEN z 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego.

MEN w piśmie do Rzecznika nie wyjaśniło jednak, jakie dokładnie czynności kontrolne w ramach nadzoru pedagogicznego zostały już podjęte i jakie są planowane. Rzecznik nie dostał też kopii wewnętrznej dokumentacji dotyczącej przeprowadzonych kontroli. A waga tych informacji rośnie w związku z publicznymi zapowiedziami co do zamiaru przeprowadzenia czynności kontrolnych we wszystkich szkołach, które uczestniczyły w „Tęczowym piątku” oraz zastosowania sankcji dyscyplinarnych wobec pracowników tych szkół.

Mając na uwadze incydenty opisane w skardze do RPO: zastraszanie uczniów, którzy wzięli udział w akcji (np. groźby obniżenia ocen z zachowania, kontrolowanie ubioru, konfiskowanie przedmiotów związanych z akcją lub zbieranie oświadczeń o uczestnictwie w akcji), Rzecznik powziął wątpliwość, czy w kontrolach przeprowadzonych w szkołach przez nadzór pedagogiczny wzięto pod uwagę również te niepokojące zdarzenia.

Wskazał na art. 55 ust. 2 pkt. 5 Prawa oświatowego, w myśl którego nadzorowi pedagogicznemu podlega w szczególności przestrzeganie praw dziecka i praw ucznia oraz upowszechnianie wiedzy o tych prawach. W opinii RPO opisane w skargach zachowania nauczycieli i dyrektorów szkół mogły stanowić naruszenie praw dziecka i praw ucznia, a tym samym powinny były stać się również przedmiotem kontroli.

Dlatego RPO zwraca się do minister edukacji Anny Zalewskiej o:

• szczegółowe zestawienia zrealizowanych już oraz planowanych czynności nadzoru pedagogicznego w szkołach uczestniczących w akcji „Tęczowy piątek”,
• kopie wewnętrznej dokumentacji z kontroli, w szczególności kopii zaleceń pokontrolnych.
• informację, czy działalność innych organizacji pozarządowych na terenach szkół i innych placówek oświatowych była przedmiotem planowych lub doraźnych kontroli organów nadzoru pedagogicznego w ostatnich 16 miesiącach, a jeżeli tak -  działalności jakich organizacji dotyczyły te kontrole i jakie były ich wyniki.

XI.800.3.2017